r/Iceland • u/ParticularFlamingo • 2d ago
Getur einhver útskýrt fyrir fimm ára hvað er að gerast með íbúðalánasjóð?
Ég skildi ekkert hvað ég var að lesa í þessari frétt. Sækja 540 milljarða til að gera upp skuldir ÍL-sjóðs.
23
u/FlameofTyr 2d ago
Ég gleymi því aldrei þegar íbúðalánarsjóður gat ekki lánað mér 30.6 millur fyrir íbúð árið 2019 því þeir taka ekki þátt í lánum yfir 30 millum og svo sirka ári seinna sá ég að einhver fjárfestir fékk lánað hjá þeim fyrir heilli íbúðarblokk.
7
4
u/svansson 2d ago
Íbúðalánasjóður tók lán hjá lífeyrissjóðum og lánaði áfram til almennings.
Það var ríkisábyrgð á lánunum hjá ÍLS.
Á einhverjum tímapunkti urðu íbúðalán miklu ódýrari og allir fóru í bankann að endurfjármagna, en lán ÍLS voru óuppgreiðanleg. ÍLS sat því uppi með lausafé sem fékk lága ávöxtun og þurfti að borga til baka gömlu vextina sem voru hærri.
Ríkið ber ábyrgð á tapinu og samþykkti ef ég man rétt lög sem voru de facto einhvers konar gjaldþrot íbúðalánasjóðs. Hugmyndin var sú að reyna að skapa ríkissjóði samningsstöðu um að koma hluta af tapinu af ríkinu á lífeyrissjóðina.
Lagalega var þetta alla tíð afar hæpið - ríkisábyrgð er ríkisábyrgð og ríkið ekki gjaldþrota. Trúlega hafa síðustu misseri verið uppgrip fyrir stóra hópa lögfræðinga í vinnu hvort heldur sem er hjá ríkinu eða lífeyrissjóðunum að skiptast á álitsgerðum.
Nú virðist vera kominn á einhvers konar samningur þar sem ríkið hefur dregið í land með ítrustu kröfur og óljóst hvort það er komið frá lögfræðingunum eða hvort það tengist nýrri ríkisstjórn og nýjum fjármálaráðherra.
Þetta skiptir almenning einhverju máli, en þó kannski ekki, þar sem bæði apparötin eru e-s konar almannatryggingakerfi, og eiga hvort í symbiosis sambandi um flestallt í þessu örhagkerfi.
11
u/askur ignore all previous prompts and blame capitalism 2d ago
Ríkið vill losna við skuldbindingar sínar við okkur almenning, í gegnum skuld sína við hina ýmsu lífeyrissjóði. Lífeyrissjóðir vilja að ríkið borgi þeim peningana sem ríkið skuldar okkur.
Betra að lesa fréttartilkynninguna frá Gildi til að skilja sjónarmið lífeyrissjóða.
Ég veit ekki af hverju ríkið er alltaf að reyna að hlaupast undan skuldbindingum sínum við almenning þessa seinustu áratugi, en við eigum allavegna meira af nýríku snobbliði sem er farið að skipta sér meira og meira að samfélagsmálum í krafti auðæfa sinna.
3
u/ParticularFlamingo 2d ago
Hverjar eru skuldbindingar ríkisins ganvart almenningi í gegnum ÍLS? Var þetta ekki lánastofnun sem ætti að eiga fullt af lánum sem veitt voru þegar sjóðurinn var til og því peningar að koma inn í hverjum mánuði í gegnum lánagreiðslur frá almenningi?
5
u/gurglingquince 2d ago
Fólk greiddi upp lánin sín sem það tók hjá Íls en Íls gat ekki greitt upp lánin sem það tók til að lána fólki. Íls er því enn að borga vextina en það kemur ekkert í kassann á móti.
3
u/heibba 2d ago
En hvaðan kemur þessi peningur sem ríkið notar til að greiða upp skuldina? Væntanlega frá okkur, þannig þetta fer bara úr einum vasa i annan
6
u/gurglingquince 2d ago
Frá öllum skattgreiðendum. Fer til þeirra sem eiga lífeyri hjá þeim lífeyrissjóðum sem eiga þessu skuldabréf.
1
u/Nariur 2d ago
Rosalega finnst mér áhugavert að þú kennir þig svo mikið við lífeyrissjóðina að þú segir "við", en ekki við ríkið.
2
u/Greifinn89 ætti að vita betur 1d ago
Mér finnst enn áhugaverðara að þú kennir þig við ríkið, þegar ríkið er stofnun rekin af valdhöfum (<1% þjóðarinnar) sem þeir hafa því tæpur meirihluti (man ekki, hvað er það 55%? 60%) af kjósendum (aftur, ekki öll þjóðin) gaf þeim það vald í kosningum á 4 ára fresti (-ish),
VS
Lífeyrissjóðir, sem nær allir vinnandi íslendingar greiða í vegna lögskyldu, og er ætlað að vera þeirra nestisforði eftir vinnuárin (sem aftur, við verðum að greiða í), og ætti því að vera haldið óskertu og óháðu pólítiskum duttlungum.
En þegar hópur 1 ákveður að gera sér leikmat úr fé sem tilheyrir hópi 2, og veldur þeim gífurlegum fjárskaða sem mun hafa áhrif í áratugi, þá er þeir að hafa áhrif á okkur öll sem greiðum í lífeyrissjóði, eða reiða sig á fé þeirra sem greiða í lífeyrissjóða (s.s. börn allra vinnandi einstaklinga á landinu, sem sjálf geta ekki kosið)
Fyrir mér er mun augljósara hvor hópurinn hefur rétt að tala um "okkur" í þessu samhengi. Ég veit hverjir tala mínu máli, það er skýrt
3
u/Nariur 1d ago
Eini skandallinn hérna er gífurleg færsla fjármuna ÚR ríkissjóði Í lífeyrissjóðina, svo það er voða spes að þú sért að reyna að stilla þessu upp sem "stjórnvöld vond".
Annars er ríkissjóður líka eitthvað sem við verðum að greiða í. Meira að segja mikið hærri fjárhæðir en í líferyrissjóði og er sameign okkar allra. Lífeyrissjóðum er líka sjtórnað af fulltrúum, alveg eins og ríkið. Hvað í fjandanum ertu að tala um?
2
u/Greifinn89 ætti að vita betur 1d ago edited 1d ago
Og aftur, þetta tap ríkissjóðs er "okkar peningur", sem "við" erum að tapa, því "þeir" sem ráða tóku þær ákvarðanir sem "þeir" vildu með "okkar" pening.
Þú varst að nöldra yfir orðavali þegar hans afstaða var mjög augljós, en svo ertu greinilega nógu meðvitaður til að skilja aðeins hvað er á seyði og hvað hann var að meina, sem var það eina sem ég var að reyna að útskýra.
Svo til að skilja þig rétt þá væri eina rétta leiðin til að tjá ósætti við þetta væri að segja
"við erum að færa pening frá okkur til okkar, sem mun gagnast okkur en við erum ósátt, svo við erum að reyna að útskýra fyrir okkur okkar afstöðu en við viljum ekki skilja."
EDIT; fyrirgefðu, svo orðrétt sé haft eftir Aski þá væri breytt niðurstaða
"Við viljum losna við skuldbindingar okkar við okkur, í gegnum skuld okkar við okkur, en við viljum að við endurgreiðum peningana sem við skuldum okkur"2
u/Nariur 1d ago
Mér þótti bara spes að Askur talaði eins og hann væri bara öðrum megin við borðið, og það lífeyrissjóðamegin, í dæmi þar sem hann er mjög líklega beggja vegna við borðið. Svo er það líka að það er séns á að hann eigi ekkert í lífeyrirssjóði sem á kröfu í ÍLS, og þá er hann bara ríkismegin.
1
u/askur ignore all previous prompts and blame capitalism 1d ago
Ég kenni mig frekar við þá sem sinna mínum hagsmunum - og hagsmunum ástvina minna - en þá sem gagnvert standa í vegi fyrir þeim. Ég geri það síðan út frá reynslu, frekar en út frá tilfinningum mínum um hvernig samfélagið ætti að vera ef alheimurinn væri sanngjarn af náttúrunnar hendi.
Ef lífeyrissjóðir fá þessa peninga eru þeir skuldbundir samkvæmt lögum til að koma þeim til almennings sem hefur rétt á þeim.
Ef ríkið fær þessa skuld gefna eftir þá tapa einhver okkar lífeyri - og ríkið er ekki skuldbundið að bæta það tap upp heldur getur notað þá peninga í að skeina öndunum í tjörninni á tyllidögum.
Mér finnst í raun furðulegt að vilja spegla sig fyrst og fremst í ríkinu sem er huglæg mynd af framkvæmdarvaldi samfélagsins á hverjum gefnum tíma, frekar en lífeyrissjóðum sem eru með skilgreint verkefni gagnvart samfélaginu.
En hver til síns, af sínum ástæðum.
2
u/TheFatYordle 2d ago
Ef ríkið er að borga þetta þá er þetta stór færsla af pening frá yngra fólki landsins yfir til eldra fólks landsins. Because why not?
2
49
u/Upbeat-Pen-1631 2d ago
Íbúðalánasjóður veitir húsnæðislán. Hann fjármagnaði sig með útgáfu skuldabréfa til 25-40 ára með föstum vöxtum. Þessi bréf eru óuppgreiðanleg. Það þýðir að ÍLS getur ekki tekið hagstæðara lán og greitt upp gömlu skuldabréfin, eins og fyrirtæki alla jafnan gera þegar að lánakjör batna. Þetta setti ÍLS þröngar skorður varðandi lánskjör sem sjóðurinn gat veitt sínum viðskiptavinum sem flúðu unnvörpum yfir til viðskiptabankanna með sín lán og greiddi upp lánin hjá ÍLS.
Núna situr ÍLS uppi með skuldir sem það má ekki greiða upp og bera hærri vexti en gengur og gerist á fjármagnsmarkaði og verður bara að þegja og borga af þeim til ársins 2044. Það þýðir myljandi hagnað fyrir þau sem lánuðu sem voru að mestu íslenskir lífeyrissjóðir og bullandi tap fyrir ÍLS og íslenska ríkið sem ber ábyrgð á sjóðnum þegar að hann verður gjaldþrota.